Logopeda – mgr Elwira Kublik
w roku szkolnym 2024/2025
zaprasza Rodziców na konsultacje
po wcześniejszym e-mailowym uzgodnieniu spotkania
mgr Klaudia Niedźwiecka-Chrzanowska
Zajęcia logopedyczne w przedszkolu
Na przełomie września i października w przedszkolu przeprowadzane jest przesiewowe badanie mowy. Na podstawie przesiewowego badania mowy wyłonione są dzieci, które objęte są opieką logopedyczną. Czas trwania zajęć logopedycznych uzależniony jest od możliwości i potrzeb dziecka. Na zajęciach prowadzone są ćwiczenia, które mają na celu:
– usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych
– rozwijanie sprawności aparatu oddechowego
– doskonalenie sprawności fonacyjnych
– doskonalenie zdolności rozumienia mowy
– rozwijanie percepcji słuchowej
– usprawnianie motoryki małej
– wypracowanie poprawnej artykulacji zaburzonych głosek
– wzbogacanie zasobu słownictwa
– kształcenie poprawnego stosowania form gramatycznych
– rozwijanie sprawności językowej
– rozbudzanie motywacji do mówienia
– wytwarzanie pozytywnych relacji
– budzenie wiary we własne możliwości
– doprowadzenie dziecka do sukcesu terapeutycznego na miarę indywidualnych możliwości.
Rozwój mowy dziecka
Według Leona Kaczmarka w rozwoju mowy wyodrębnia się cztery okresy ( w nawiasach podano lata ramowe): okres melodii ( 0-1); okres wyrazu ( 1-2); okres zdania ( 2-3 ); okres swoistej mowy dziecięcej ( 3-7) .
Okres melodii:
Początkowo dziecko komunikuję się z dorosłymi za pomocą krzyku. To właśnie krzyk jest ćwiczeniem narządów artykulacyjnych- wdech- krótki, wydech- powolny, długi. Poprzez ssanie, przełykanie, a nawet płacz dziecko nabywa doświadczenia w kontrolowaniu przepływającego przez usta i nos powietrze, ćwiczy także w sposób nieświadomy niektóre narządy artykulacyjne .
Okres wyrazu:
Charakterystycznym zjawiskiem w okresie tworzenia przez dziecko pierwszych wyrazów są onomatopeje. Do najbardziej powszechnych zaliczyć należy naśladownictwo odgłosów zwierząt(…). Często inicjatorami są dorośli
Okres zdania:
W tym czasie mowa ulega dalszemu doskonaleniu. Dziecko powinno już wypowiadać głoski: p, b, m oraz zmiękczone: pi, bi, mi, f, w, fi, wi, ś, ź, ć, dź, ń, ki, gi, k, g, ch, t, d, n, l Wymawiane głoski nie zawsze są pełnowartościowe, a czasem zwłaszcza w trudniejszych zestawieniach- bywają zastępowane innymi, łatwiejszymi głoskami, w skutek małej sprawności narządów artykulacyjnych .
Okres swoistej mowy dziecięcej
W okresie swoistej mowy dziecięcej następuje ostateczne opanowanie pełnego zasobu fonemów języka ojczystego oraz dalsze doskonalenie systemów morfologicznego i składniowego. Dziecko bogaci zasób słownika czynnego i biernego, Poznając otaczający świat zadaje dorosłym mnóstwo pytań, oczekując wyczerpujących odpowiedzi.
Najczęściej spotykane problemy z mową
Wady wymowy w polskim piśmiennictwie przyporządkowane są do terminu dyslalia. Pod tym jednym pojęciem kryją się różnego rodzaju zaburzenia i wady artykulacyjne spowodowane różnorodnymi czynnikami.
Dyslalia polega na niemożności prawidłowego wymawiania jednego, kilku, kilkunastu, a nawet wszystkich dźwięków (bełkot) – dotyczy zaburzeń dźwiękowej strony języka objawiających się:
• zniekształceniem głosek (ich deformacją),
• zastępowaniem głosek (substytucją),
• opuszczaniem głosek (elizją).
W wyniku powyższych wad brzmienie mowy odbiega od ogólnie przyjętej normy wymawianiowej.
Według klasyfikacji foniatrycznej do dyslalii zalicza się następujące wady wymowy: • sygmatyzm, czyli nieprawidłową realizację głosek dentalizowanych: (Ś, Ź, Ć, DŹ, S, Z, C, DZ, SZ, Ż, CZ, DŻ)
• rotacyzm, czyli nieprawidłową realizację głoski R
• kappacyzm, czyli nieprawidłową realizację głoski K
• gammacyzm, czyli nieprawidłową realizację głoski G
• lambdacyzm, czyli nieprawidłową wymowę głoski L
• betacyzm, czyli nieprawidłową realizację głoski B
• mowę bezdźwięczną, czyli wymawianie głosek dźwięcznych jak ich bezdźwięczne odpowiedniki
• rynolalia (nosowanie)
• palatolalia
• inne odchylenia od normalnej artykulacji.
Etapy korekcji wad wymowy
1. Ćwiczenia przygotowawcze w formie zabawy.
2. Wywołanie prawidłowej głoski.
3. Utrwalenie prawidłowej wymowy głoski w logotomach i grupach spółgłoskowych.
4. Utrwalenie prawidłowej wymowy danej głoski w wyrazach (w nagłosie, w śródgłosie, wygłosie).
5. Utrwalanie prawidłowej wymowy głoski w zestawach wyrazowych, wyrażeniach dwuwyrazowych.
6. Prawidłowa wymowa danej głoski w zdaniach (krótszych potem dłuższych).
7. Prawidłowa wymowa głoski w wierszykach, krótkich tekstach czytanych i mówionych z pamięci w gabinecie logopedycznym.
8. Prawidłowa wymowa danej głoski w każdej sytuacji życia codziennego.
ĆWICZENIA ODDECHOWE:
Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużeniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzoną są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe.
Przykłady:
1. Wydech nosem (usta zamknięte) i wydech ustami.
2. Dmuchanie na płomień świecy.
3. Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
4. Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
5. Chłodzenie „gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem.
6. „Zdmuchiwanie mlecza” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
7. Chuchanie na zmarznięte ręce.
8. Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie ‘nadmiaru pary” – fff, szszsz.
9. Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „sssss”.
10. Nadmuchiwanie balonika.
11. Naśladowanie syreny – „eu-eu-eu”, ‘au-au-au” – na jednym wydechu.
12. Wyścigi chrupek – dmuchanie w parach.
ĆWICZENIA SPRAWNOŚCI MOTORYCZNEJ NARZĄDÓW MOWY
Celem tej grupy jest przygotowanie artykulatorów do wykonywania bardziej skomplikowanych ćwiczeń oraz zwiększenie ich ogólnej sprawności motorycznej.
Przykładowe ćwiczenia sprawności motorycznej narządów mowy
Język
skierowanie języka w różne strony
oblizywanie warg
wysuwanie języka jak najdalej i cofanie go w głąb jamy ustnej
podnoszenie języka do dziąseł
liczenie językiem górnych i dolnych zębów
dotykanie językiem do nosa i brody
wypychanie językiem policzków
kląskanie
mlaskanie
robienie „rulonika”
masowanie językiem podniebienia twardego
wargi
rozciąganie i zaokrąglanie warg
mocne zaciskanie warg
nakładanie jednej na drugą
cmokanie
gwizdanie
ruszanie zamkniętymi ustami
ssanie warg
wciąganie warg, aż do uwidocznienia się zębów
hiperpoprawne wymawianie połączeń samogłoskowych
utrzymanie ołówka między wargami usta zaciśnięte w „ryjek” następnie uśmiech
żuchwa
otwieranie ust najszerzej jak można
naprzemienne otwieranie i zamykanie ust w różnych tempie
ruchy żuchwą w każdym kierunku
żucie gumy
podsuwanie dolnej wargi pod górne zęby chwytanie dolnymi zębami górnej wargi
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE PODNIEBIENIE MIĘKKIE
• Zmęczony piesek – język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.
• Chory krasnoludek – kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
• Balonik – nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
• Biedronka, parasol, sukienka itp. – przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek biedronki i innych obrazków.
• Śpioch – chrapanie na wdechu i wydechu.
• Kukułka i kurka – wymawianie sylab: ku – ko, ku -ko, uku – oko, uku – oko, kuku – koko, kuku – koko.
Zalecenia i rady dla rodziców.
Zalecenia i rady dla rodziców. W terapii logopedycznej oprócz logopedy i dziecka niezbędnym ogniwem warunkującym sukces terapii jest współpraca z rodzicami, wychowawcami. Jeżeli u dziecka stwierdzono wadę wymowy i uczęszcza ono na terapię logopedyczną, rodzice powinni pamiętać o tym, że terapia ta ma miejsce nie tylko podczas zajęć logopedycznych. Skuteczność terapii ściśle uzależniona jest od współpracy rodziców z logopedą. Tylko wówczas, gdy współpraca ta ma rzeczywiście miejsce – terapia przynosi rezultaty.
Oto wskazówki dla rodziców uczęszczających na terapię logopedyczną
1. Nawiązanie kontaktu z logopedą w celu uzyskania informacji o stanie mowy dziecka i otrzymania informacji na temat pracy dziecka w domu.
2. Dopilnowanie aby dziecko systematycznie uczęszczało na zajęcia logopedyczne.
3. Utrwalenie z dzieckiem opanowanego materiału w ramach ćwiczeń domowych. Materiał do ćwiczeń zawarty jest w zeszycie, który dziecko przynosi na zajęcia.
4. Systematyczne, codzienne prowadzenie ćwiczeń z dzieckiem.
5. Prowadzenie ćwiczeń domowych w atmosferze spokoju, zrozumienia trudności dziecka (pośpiech i nerwowość utrudniają przyswajanie materiału).
6. Chwalenie dziecka nawet za minimalne osiągnięcia co mobilizuje do wysiłku.
Bibliografia
1. DEMEL Genowefa , Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 1978.
2. KACZMAREK Leon , Kształtowanie się mowy dziecka. Prace Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk,T.XV.z.2. Poznań 1953.
3. Podstawy neurologopedii pod red. Tadeusza Gałkowskiego, Elżbiety Szeląg, Grażyny Jastrzębowskiej, Opole 2005.
